Muz cumhuriyeti ne demek

Muz cumhuriyeti gunumuzde  siyasetcilerin sikca  dillendirdigi sozlerden biri olmustur. Peki bu muz cumhuriyeti nedir, ne anlama gelmektedir, nereden gelmistir  ve nicin boyle bir sozcuk kullanilmaktadir diyenler icin kisaca bahsetmek istiyoruz.

Muz cumhuriyeti: Siyasi acidan istikrarsiz, ekonomik acidan birkac tarimsal urunun uretimi ve ihracati disinda disariya bagimli ve genellikle yolsuzluklar ile ic ice olan ve  kucuk bir seckinler grubu tarafindan  yonetilen ulkeler icin kucumseme ve asagilama amacli soylenen  siyasi bir terimdir.

Muz Cumhuriyeti`nin ozellikleri:

1. Seckinler grubu diye tabir edilen (ulkeyi yoneten) grup, hukuktan kendilerini ustun gorur ve diktator gibi davranirlar.
2. ic ve dis politikalarinda cok uluslu sirketler ve dunya devi ulkeler (ozellikle Amerika Birlesik Devletleri) tarafindan yonlendirilmekte ve yonetilmektedirler.
3. ulke icerisinde bir cok yolsuzluk ve hirsizlik soz konusu olmak ile birlikte, bu yolsuzluklar gizlenmeye calisilmaktadir.
4. ulke cikarlarindan ziyade yoneten grup ve cevresindekilerin cikarlari soz konusudur.
5. Dis politikada itibari dusuktur, siyasi acidan cok ciddiye alinmazlar.
6. ulkede yoneten gruba karsi guvensizlik vardir.
7. ulkede hak ve ozgurlukler alaninda kisitlamalar vardir.
8. ulkede bulunan yargi organinin yasama organi uzerinde etkisi yoktur.

Muz cumhuriyeti sozunun tarihi:

ABD`li demiryolu sirketi sahibi Henry Meiggs 1871 yilinda Kosta Rika hukumeti  ile demiryolu insa anlasmasi imzalar. Demiryolu sirketi demiryolunun insaasina baslar ancak calisan iscilerin yiyeceklerini daha dusuk maliyetlere getirme isteginden dolayi demiryolu hatti boyunca muz yetistirmeye baslar.  Yalniz yetistirilen muzlar oyle karli bir is olur ki sirket Latin Amerika`da genis araziler satin alir ve muz ticaretini adeta kendi tekeline alir. 1899 yilinda guc olan bu sirketin adi United Fruit Company` dir. sirketin ulkedeki bu guclu konumu varolduklari ulkenin siyasetini dahi etkileyebildikleri duruma ulasir. Bu etki oylesine buyuktu ki 20.Yuzyil baslarinda Honduras` ta yuksek vergiler isteyen baskani devirip yerine yeni bir baskanin secilmesini saglamislardir.

Dunyada ilk defa 1904 yilinda Amerikali bir yazar olan O. Henry (takma adi William Sydney Porter)  tarafindan kullanilmaya  baslanmistir. Bu terim ozellikle soguk savas sonrasinda yayginlasmistir.  Turkiye` de ise yaygin olarak ozellikle son 10 yil icerisinde siyasi bir cok cevre tarafindan dillendirilmektedir.